Gminna Biblioteka Publiczna w Lubaczowie z siedzibą w Baszni Dolnej w ramach realizacji projektu „Kresy zaklęte w książkach" zorganizowała spotkanie o twórczości Brunona Schulza, które prowadził Grzegorz Józefczuk, dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Brunona Schulza w Drohobyczu (Ukraina) oraz wystawę schulzowskich rysunków „Genialna epoka" Stanisława Ożoga, uczestnika tego Festiwalu.

Spotkanie i wernisaż odbyły się 25 września 2023 roku w Filii Gminnej Biblioteki Publicznej w Opace. Grzegorz Józefczuk przedstawił twórczość i biografię Brunona Schulza, podkreślając to, co w tych dwóch wymiarach wyjątkowe i nieustannie budzące zainteresowanie badaczy jak i miłośników autora „Sklepów cynamonowych”, oraz najważniejsze wątki współczesnej recepcji dzieła pisarza i artysty z Drohobycza. Pokazał fragmenty kilku zapisów video różnych wydarzeń Festiwalu w Drohobyczu, aby wyjaśnić różnorodność inspiracji, jakimi Schulz obdarza współczesnych artystów. Mówił o tragiczności biografii Schulza, o jej symboliczności w perspektywie tamtych czasów wojny, holokaustu, terroru faszyzmu i komunizmu.

Grzegorz Józefczuk poprowadził również rozmowę z ilustratorem, wybitnym rysownikiem i grafikiem - Stanisławem Ożogiem z Rzeszowa, który opowiadał o swoich schulzowskich inspiracjach. Rysunki z cykli schulzowskich są prezentowane na wystawie w bibliotece w Opoce. Artysta żartował, że określenie schulzowskie „Genialna epoka” nabrało teraz nowego semantycznego wyrazu – „Genialna opoka”…

Obaj goście Gminnej Biblioteki Publicznej w Lubaczowie mieli okazję poznać swoistość tej niemal przygranicznej części Podkarpacia, jej urokliwość i energię wyrażającą się w dbałości o zabytki oraz aurę kulturową gminy. To tutaj odbywa się m.in. bardzo ciekawy, bogaty i przemyślany Festiwal Dziedzictwa Kresów, który jest formą przypomnienia wielokulturowości tych ziem. Zarazem tutejsza aktywność koncentruje się na rozwijaniu np. lokalnych tradycji kulinarnych, muzycznych itp. Są to rozmaite przedsięwzięcia, różnej skali, aktywizujące miejscowych, godne uznania.

Przykładem tych działań jest też Centrum Edukacyjno-Kulturalne „Pastorówka” w niewielkiej wsi Podlesie. W drugiej połowie XVIII wieku osiedlili się tu koloniści niemieccy, ewangelicy, wtedy wieś nazywała się Reichau. Jednopiętrowy budynek, w jakim niegdyś mieszkał pastor z rodziną, został z wielką starannością podniesiony przed ponad dziesięciu laty z ruin, zlokalizowano tu niewielkie muzeum poświęcone dawnej kolonizacji niemieckiej oraz dom gościnny dla przyjezdnych – gdzie też obaj goście biblioteki mogli spędzić powernisażową noc. Ekipie biblioteki, która organizuje wiele przedsięwzięć popularyzujących kulturę książki i czytelnictwo, jak też aktywizujących społeczność lokalną – są godne najwyższego uznania.

Grzegorz Józefczuk przekazał Gminnej Bibliotece Publicznej w Lubaczowie z siedzibą w Baszni Dolnej książkę Jana Andruszewskiego (1866-1930), lekarza, pisarza i społecznika, której pierwsze wydanie ukazało się w 1905 roku we Lwowie. Teraz została wznowiona w pięknej edytorsko oprawie w oryginale po polsku i w przekładzie na ukraiński; wydawcą jest Ukraiński Uniwersytet Katolicki we Lwowie i Fundacja Smolin Andruszewski. Książkę tę Józefczuk otrzymał od tłumacza Andrija Pawłyszyna podczas spotkania pięć dni wcześniej w Drohobyczu, zaskoczony odkrywając, że Jan Andruszewski mieszkał w niewielkim dworze w Smolinie, nieopodal Radruża, Horyńca i właśnie Baszni Dolnej, a więc tam gdzie Józefczuk i Ożóg zostali zaproszeni na spotkanie o Schulzu. Paradoks zdarzeń spotęgował fakt, że w dołączonym do książki filmie o Andruszewskim i Smolinie rozbrzmiewają pieśni-piosenki lokalne w wykonaniu Jana Kondraka, który niebawem wystąpił w Lublinie w projekcie Wędrujący Art Festiwal 2023 Hades Szeroka, na zaproszenie tegoż…!  A kto szukałby w tej bardzo uroczej, spokojnej, klimatycznej i trochę na końcu świata okolicy czegoś innego, znajdzie na przykład schrony Linii Mołotowa albo Kamienie Kultur Słońca…   

red